CentrumPR.pl

Niewypłacalności w skali globalnej: wciąż w oczekiwaniu na skutki ceł? W Polsce niezależnie od nich jako efekt złej koniunktury dla MŚP. Allianz Trade spodziewa się dalszego wzrostu niewypłacalności w latach 2025 i 2026, a punktem zwrotnym będzie rok 2027.

• Według Allianz Trade globalna liczba niewypłacalności przedsiębiorstw powinna wzrosnąć o +6% w 2025 r. i +5% w 2026 r., aby minimalnie zmniejszać się dopiero w 2027 r. (-1%). 

• Wpływ ceł na liczbę upadłości będzie odłożony w czasie do 2026 r., co zwiększa ryzyko zaskoczenia przedsiębiorców i  efektu domina.

• Silny rozwój przedsiębiorczości spowodowany rozwojem technologii oraz potencjalny boom na sztuczną inteligencję mogą również zwiększyć ryzyko niewypłacalności, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i w Europie. 

• W Polsce strukturalnie spadła konkurencyjność firm MŚP – także jako efekt rozwiązań restrukturyzacyjnych, które są nadużywane i przyczyniają się do efektu domina niewypłacalności.

• Boom technologiczny i sztucznej inteligencji może spowodować dalszy wzrost liczby upadłości.

Allianz Trade publikuje najnowszy raport dotyczący niewypłacalności, w którym przeanalizowano wpływ ostatnich ceł amerykańskich i zmian w światowym handlu na niewypłacalność przedsiębiorstw oraz przedstawiono zaktualizowane prognozy do 2027 r. Według wiodącego światowego ubezpieczyciela należności handlowych, globalna liczba niewypłacalności przedsiębiorstw osiągnie pod koniec 2025 r. wysoki poziom (+6%), a szczyt ich liczby  spodziewany jest w 2026 r., piątym z rzędu rokiem wzrostem liczby niewypłacalności (+5% r/r). Niewielkiego spadku niewypłacalności na świecie (ale obiektywnie nadal bardzo wysokiej ich liczby) Allianz Trade spodziewa się W 2027 r. (-1%). 

MSP w Polsce – strukturalny splot wysokich kosztów, także tych rzadko uwzględnianych 

Najnowsze dane o niewypłacalnościach w Polsce wskazują na szeroki wzrost liczby niewypłacalności – we wszystkich sektorach, przy czym dynamikę w największym stopniu napędza budownictwo (+30% r/r po III kwartale), a pod względem bezwzględnej liczby przypadków najwięcej jest ich w sektorze usług (36% niewypłacalności). Prognoza dla całej naszej gospodarki to zwiększenie ich liczby w 2025 o +14% i spodziewane kolejne +5% w 2026. Pomimo, iż fundamenty gospodarcze są niezłe, zwłaszcza dzięki odradzającym się inwestycjom i środkom z funduszy KPO, to przedsiębiorstwa nadal borykają się ze strukturalnymi słabościami (pw. MŚP), w tym wysokimi od pewnego czasu kosztami pracy a wkrótce także – z niepotwierdzonym jak dotąd, ale oczekiwanym podniesieniem efektywnego opodatkowania w związku z sytuacją budżetu (m.in. przypadek składki zdrowotnej dla przedsiębiorców).

Dlaczego Polski nie ma na wykresie porównującym dynamikę niewypłacalności oraz liczbę firm w skali ostatniego pełnego roku do tej sprzed pandemii?  – stawia pytanie Sławomir Bąk, członek Zarządu Allianz Trade w Polsce odpowiedzialny za ocenę ryzyka. - Polska nie mieściła się na wspólnej dla wszystkich krajów skali już w ub. roku, ze swoim wzrostem liczby niewypłacalności o +427% na koniec 2024 r. w porównaniu do średniej z lat 2016-2019 roku. Co prawda zdecydowana większość niewypłacalności w Polsce dotyczy firm z sektora MSP i nie mierzymy się jeszcze z dużą liczbą niewypłacalności firm dużych, a ponadto – nadal więcej firm powstaje, niż znika z rynku, ale…. Firmy korzystające z ochrony, jaką daje restrukturyzacja, nie regulują swoich długów, tak więc znaczna liczba nowo otwieranych firm nie rozwiązuje problemu strat, jakie ponoszą dotychczasowi dostawcy niewypłacalnych firm. Ten koszt uproszczonych postępowań restrukturyzacyjnych (stanowiących ponad 90% wszystkich niewypłacalności) rozlewa się przy tym przede wszystkim na ich partnerów biznesowych – analogiczne firmy z sektora MSP. Trudno jednocześnie mówić o korzyściach tych restrukturyzacji gdy tylko 1/3 rozpoczętych restrukturyzacji przechodzi pierwszy etap – zatwierdzenie układu, a jego wprowadzenie z sukcesem w życie udaje się naprawdę niewielu z nich. Tak więc ta swoista danina solidarnościowa na rzecz firm z problemami (de facto uprzywilejowanych wobec wierzycieli) jest istotnym obciążeniem polskich MSP, obok publicznie podnoszonych wysokich kosztów: energii (jedne z najwyższych w Europie) i pracy oraz finansowania. Najgorsze w obciążeniu kosztem restrukturyzacji wierzycieli jest to, iż nie da się go przewidzieć i uwzględnić z wyprzedzeniem, co może być zabójcze w działalności małych, rodzinnych zazwyczaj firm. Coś, co miało dawać „drugą szanse” przede wszystkim małym firmom, przyczynia się do efektu kuli śnieżnej ich niewypłacalności.

Cła: opóźniony wpływ, utrzymujące się ryzyko 

Ogromne cła importowe wprowadzone przez administrację Trumpa, które do końca roku osiągną średnią efektywną stawkę 14%, mają zróżnicowany wpływ na przedsiębiorstwa. Amerykańskie korporacje są na razie dość dobrze chronione, korzystając z dostosowań cenowych jakie musieli podjąć zagraniczni eksporterzy i z powszechnego przekierowywania towarów przez kraje trzecie, takie jak Indie i Wietnam, co pozwala ograniczyć koszty i liczbę bankructw. Jeśli jednak światowy handel ulegnie spowolnieniu, to kilka gospodarek silnie uzależnionych od eksportu może odczuć skutki tej sytuacji.

„W pierwszej połowie 2025 r. protekcjonistyczne skutki ceł i ich stosunkowo łagodne wprowadzenie pomogły zmniejszyć liczbę przypadków niewypłacalności w Stanach Zjednoczonych o 4 punkty procentowe, a rosnący popyt zrównoważył większość ich negatywnych skutków. Można jednak oczekiwać, że w gospodarkach opartych na eksporcie liczba upadłości wzrośnie: w najgorszym scenariuszu Kanada może odnotować dodatkowe +1900 niewypłacalnych przedsiębiorstw, Francja +6000, Hiszpania do +2900, a Holandia +700. Natomiast w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech i Belgii wpływ ten (dotychczasowych ceł) będzie nieznaczny ze względu na zróżnicowanie ich rynków eksportowych, większą bazę krajową lub silniejszą pozycję finansową – twierdzi Maxime Lemerle, główny analityk ds. badań nad niewypłacalnością w Allianz Trade.

Szybsze tempo wzrostu liczby niewypłacalności w 2026 r.

Prognoza ta skłania Allianz Trade do utrzymania globalnej prognozy upadłości przedsiębiorstw na 2025 r., zakładającej wzrost ich liczby o 6%. Wynika to z 10-procentowego wzrostu już w 2024 r., co oznacza, że globalna liczba niewypłacalności w tym roku i tak osiągnie najwyższy poziom od 2019 r. i będzie o 19% wyższa od średniej sprzed pandemii. Dane od początku roku wskazują na znaczny już wzrost we wszystkich regionach, zwłaszcza w Azji i Europie Zachodniej, przy czym szczególnie wyraźny wzrost niewypłacalności odnotowano we Włoszech (+38%) i Szwajcarii (+26%). A jak będzie wyglądała sytuacja w 2026 roku?

„Na razie skutki wojny handlowej są umiarkowane, ale w miarę wyczerpywania się strategii ją łagodzących i pojawiania się skutków ubocznych, wkrótce mogą one wystawić na próbę odporność przedsiębiorstw. Wzrasta również ryzyko efektu domina wynikającego z rosnącej liczby niewypłacalności dużych przedsiębiorstw. Prowadzi to do nasilenia ryzyka braku płatności: obecnie spodziewamy się, że globalna liczba przypadków niewypłacalności przedsiębiorstw wzrośnie w związku z tym w 2026 r.  o +5%, w porównaniu do +3% wzrostu, jakich spodziewaliśmy się  w naszej poprzedniej prognozie. Będzie to już  piąty z rzędu rok wzrostu liczby niewypłacalności na świecie, co sprawia że poziom ten będzie o około 24% wyższy od średniej sprzed pandemii. Pomimo więc, iż będziemy tez obserwować stopniowe ożywienie gospodarcze, tendencja wzrostu liczby niewypłacalności przedsiębiorstw na świecie może ulec zmianie dopiero w 2027 r., kiedy to nastąpi spadek ich liczby o 1%.” – wyjaśnia Aylin Somersan Coqui, dyrektor generalna Allianz Trade.

Patrząc w przyszłość, Allianz Trade spodziewa się, że odporność przedsiębiorstw będzie poddana próbie przez współwystępowanie trzech krytycznie istotnych czynników: (i) spowolniony wzrost gospodarczy, przy czym tempo wzrostu w Stanach Zjednoczonych i strefie euro ma pozostać poniżej progu niezbędnego do ustabilizowania liczby upadłości; (ii) trudne warunki finansowania dla firm, przy utrzymujących się wysokich stopach procentowych i ograniczonej podaży kredytów, co stanowi obciążenie dla przedsiębiorstw o znacznym zadłużeniu i kapitałochłonnym modelu działalności, zwłaszcza dla MŚP; (iii) słabości poszczególnych sektorów, przy czym najbardziej dotknięte są sektory budowlany i motoryzacyjny ze względu na wysokie stopy procentowe, zakłócenia technologiczne i zwiększoną konkurencję.

Boom technologiczny i sztucznej inteligencji może spowodować dalszy wzrost liczby upadłości

W ciągu ostatnich kilku lat mieliśmy do czynienia ze zwiększeniem się liczby powstających nowych przedsiębiorstw, szczególnie w Europie, gdzie w latach 2021–2024 liczba nowych rejestracji była o 9% wyższa niż w latach 2016–2019, oraz w Stanach Zjednoczonych, gdzie liczba wniosków o rejestrację przedsiębiorstw wzrosła w tym czasie o 36%. Ten wzrost liczby nowych przedsiębiorstw wiąże się także ze zwiększeniem ryzyka niewypłacalności, wpływającym na te nowe firmy poprzez wiele mechanizmów.

„W następstwie pandemii w niektórych krajach odnotowano gwałtowny wzrost liczby nowo powstających przedsiębiorstw w związku z przyspieszeniem cyfryzacji i rozwojem gig-ekonomii  (zatrdnienia poprzez platformy świadczenie usług). Wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem niewypłacalności, zwłaszcza we Włoszech, Francji, Portugalii i, w mniejszym stopniu, w Belgii. Co więcej, wg. naszych szacunków, iż koniec boomu wywołanego przez sztuczną inteligencję – podobny do bańki internetowej, może doprowadzić do niewypłacalności kolejnych, dodatkowych 4500 przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych, 4000 w Niemczech, 1000 we Francji i 1100 w Wielkiej Brytanii” – podsumowuje Ano Kuhanathan, dyrektor ds. badań korporacyjnych w Allianz Trade.