CentrumPR.pl

Społeczeństwo » Szkolnictwo i nauka

Analizy rynku - podstawy informacyjne

Zobacz więcej zdjęć »

Każde działalność, także proces badania i analiz rynkowych, wymaga opanowania pewnych elementarnych podstaw, które - poszerzone o dodatkową wiedzę i nabywane doświadczenie, pozwalają doskonalić się w danej dziedzinie i osiągać coraz większe sukcesy.

Stąd, w cyklu artykułów nawiązujących do problematyki analizy rynku także i wpis odwołujący się do zagadnień, które w tym zakresie uznaje się za elementarne podstawy - to od ich poznania rozpoczyna się zazwyczaj poznawanie procesu analiz. Artykuł ten dedykowany jest zatem zasadniczo nowicjuszom, którzy chcieliby wdrożyć się w nowe dla siebie zagadnienie analiz rynkowych, jednak mam nadzieję, że i doświadczeni analitycy znajdą w moim wpisie coś interesującego.

Zamów artykuły sponsorowane na serwisie CentrumPR.pl w kilka minut, poprzez platformę Link Buildingu np.:

Przeczytaj również

• Podstawowe informacje o CentrumPR.pl

Podstawy podstaw

Przed przystąpieniem do omawianego zagadnienia zwykle przyjęło się określać zaplecze definicyjne i wyjaśniać kluczową z punktu widzenia danej dziedziny terminologię. Przystępując do omówienia podstaw analizy rynku warto zatem wyliczyć takie pojęcia jak:

• rynek - ogół procesów wymiany, jaka zachodzi między sprzedającymi i kupującymi;
• podaż - ogół dóbr/usług, jakie oferują sprzedający;
• popyt - ogół dobór/usług, które chcą i mogą nabyć kupujący;
• cena - pieniężny ekwiwalent dobra/usługi.

Rynek, którego analizy można się podjąć, a który nieustannie wykazuje się tzw. cenową grą popytu i podaży, podzielić można na kilka typów. Z racji na skalę działania mówić możemy o rynku mikro- (rynki lokalne/krajowe), mezo- (rynki związków międzypaństwowych) i makroekonomicznym (rynek globalny), nie jest to jednak jedyny typ ich podziału - ujęcie podmiotowe pozwala bowiem wyróżnić rynki przedsiębiorstw, banków, instytucji itp., zaś ujęcie przedmiotowe - rynki produktów, usług, pracy czy pieniądza. Niemniej popularnym podziałem rynków jest również ten uwzględniających ich strukturę, a wyróżniający rynek monopolistyczny, oligopolistyczny czy rynek konkurencji monopolistycznej i idealistyczny rynek konkurencji doskonałej.

Rynki te, podejmując proces decyzji w toku zarządzania przedsiębiorstwem, poddaje się analizie celem ustalenia takich cech jak faza rozwojową rynku, legalność, wielkość czy strukturę.

Źródła danych analitycznych

Dane gromadzi się i analizuje w różnym celu (zarówno ogólnym, poznawczym, jak i w celu aplikacyjnym, wdrożeniowym). Najogólniej rzecz ujmując stwierdzić można jednak, że bez rzetelnych analiz nie jest możliwe podejmowanie różnego typu decyzji - pozyskana praktyczna wiedza pozwala ograniczać zbędne ryzyko oraz maksymalizować pożądany efekt (czy to biznesowy, czy prywatny). Co jednak istotne celowość ta determinuje typ potrzebnych danych, a co za tym idzie - ich źródła.

Z punktu widzenia dostępności źródeł danych rynkowych wyróżnić można źródła wtórne (tj. dane przetworzone, które już istnieją i są dostępne w różnych formach) oraz pierwotne (tj. dane jeszcze nie przetworzone, które będą dopiero przedmiotem gromadzenia i badania). Miejsce pozyskania danych pozwala z kolei podzielić ich źródła na wewnętrzne (tj. obejmujące dane zawarte w prowadzonych na użytek podmiotów i organizacji księgach, raportach czy sprawozdaniach) oraz zewnętrzne (tj. obejmujące dane pozyskiwane z obserwacji otoczenia czy ww. badań rynku). Podział ten pozwala określić zatem m.in. tzw. wtórne wewnętrzne źródła danych (tj. informacje gromadzone w systemach przedsiębiorstw i instytucji) oraz wtórne zewnętrzne źródła danych, w które to wpisują się:

• dokumenty statystyki rządowej/branżowej (w tym - statystyka medyczna) oraz sprawozdawcze;
• książki, czasopisma, publikacje/opracowania;
• dane udostępniane (na ogół odpłatnie) przez firmy i agencje badawcze.

Sposoby gromadzenia danych

Problematyka źródeł informacji jest ściśle powiązana z kwestią metodyki ich pozyskiwania. O ile uzyskanie dostępu do danych wewnętrznych wydaje się rzeczą relatywnie prostą, wymagającą wystosowania odpowiednich zapytań, o tyle do pozyskania danych zewnętrznych potrzebne bywa już na ogół przeprowadzeni odpowiednich badań - czy to wykonane osobiście, czy zlecone winny one przebiegać zgodnie z pewną obowiązującą w tym zakresie metodologią. Tytułem informacji warto zaakcentować, iż najbardziej ogólna procedura badawcza obejmuje następujące etapy:

• określenie problemu badawczego;
• opracowanie projektu badania rynku;
• gromadzenie niezbędnych informacji;.
• Przetwarzanie i interpretacja zebranego materiału;
• Przygotowanie zbiorczego raportu końcowego.

Co istotne, stanowiące ważny punkt procesu badawczego gromadzenie informacji może koncentrować się na danych mierzalnych liczbowo/procentowo (pozyskanie tych danych następuje dzięki tzw. metodom ilościowym), jak i danych nie dających się zmierzyć, ale pozwalających wyjaśnić postawy/zjawiska, które opisano liczbowo (dane te pozwala pozyskać tzw. metodologia jakościowa). Ilościowe gromadzenie danych następuje zazwyczaj drogą ankietyzacji wykorzystującej kwestionariusze papierowe (PAPI) i elektroniczne (CAWI), a także - prowadzone telefonicznie (CATI) i przy użyciu urządzeń mobilnych (CAPI). Z kolei dane typowo jakościowe uzyskuje się najczęściej poprzez realizację rozmów i wywiadów (zogniskowanych wywiadów grupowych FGI, indywidualnych wywiadów pogłębionych IDI czy telefonicznych wywiadów pogłębionych TDI) oraz audytów Tajemniczego Klienta (Mystery Shopping). Przydatnym źródłem danych jest niejednokrotnie także kompleksowa analiza SWOT oraz analiza danych zastanych (Desk Research), czyli informacji nazywanych tu jako wtórne wewnętrzne.

Proces gromadzenia i przetwarzania danych

Wygodnym rozwiązaniem na gromadzenie danych jest tworzenie dedykowanych temu baz - mogą one być uzupełniane na bieżąco przez wszystkich pracowników (jeśli tworzone są dla wewnętrznych celów przedsiębiorstwa) o, dla przykładu, dane sprzedażowe lub też generowane automatycznie w procesie pozyskiwania informacji podczas prowadzonych badań.

Narzędzie informatyczne przydatne są jednak nie tylko w zakresie gromadzenia informacji, ale także w toku ich późniejszego przetwarzania oraz prezentacji wyników. Nieocenione okazują się w tym zakresie zarówno uniwersalne pakiety z arkuszami kalkulacyjnymi, które pozwalają na mniej skomplikowane kalkulacje dużych partii danych, jak i dedykowane, zaawansowane programy typu: SPSS, Statistica, SAS, Systat, S-Plus czy Statgraphic. Dzięki specjalistycznym modułom oprogramowanie tego typu, użytkowane przez doświadczonego statystyka, może znacząco przyspieszyć i usprawnić proces analiz.

Zamiast podsumowania

Mam nadzieję, że powyższe opracowanie stanowić będzie dobry wstęp do szerszych dyskusji na temat analizy rynku i później - problematyki badań rynku. Zebrane tu informacje stanowią jedynie fundamentalne podstawy pojęciowe i klasyfikacyjne, które w roku kolejnych opracowań będą sukcesywnie poszerzane i uzupełniane. Z tego miejsca zapraszam do zapoznania się z artykułem poświęconym analizie rynku z perspektywy czasu i zakresu oddziaływania występujących na nim zjawisk (link).