CentrumPR.pl

Zdrowie » Medycyna

Przyszłość tradycyjnego modelu żywienia edukacja konsumentów poprzez systemy etykietowania żywności

Tradycyjne modele żywienia, takie jak dieta śródziemnomorska, stanowią niezbędne elementy walki z otyłością i chorobami cywilizacyjnymi. Promowanie zrównoważonego odżywiania, odpowiednio oznakowanej żywności i zdrowego stylu życia gwarantuje lepsze wyniki w dłuższej perspektywie, niż wykluczanie niektórych składników spożywczych z diety. Z tego powodu Ambasada Włoch w Warszawie zorganizowała 4 marca br. debatę z udziałem ekspertów z Włoch i Polski pt. „Przyszłość tradycyjnego modelu żywienia – edukacja konsumentów poprzez systemy etykietowania żywności”.

Zamów artykuły sponsorowane na serwisie CentrumPR.pl w kilka minut, poprzez platformę Link Buildingu np.:

Przeczytaj również

• Spotkanie z autorami książki "Dorosnąć do śmierci"
• Milion złotych na Granty przyznany
• Rodzinne fascynacje - wernisaż prac Joanny Kurella oraz Jana Hafta

• Podstawowe informacje o CentrumPR.pl

Wydarzenie zostało uroczyście otwarte przez Aldo Amati, Ambasadora Włoch w Polsce. W debacie wzięli zaś udział:

·        Prof. Luca Piretta, doktor nauk medycznych

Profesor gastroenterolog i doktor nauki o żywieniu

SANUM, Uniwersytet Campus Biomedico w Rzymie, Włochy

SISA (Società Italiana Scienza Alimentazione)

·        Prof. Marco Silano, doktor nauk medycznych

Starszy pracownik naukowy i kierownik  - Odział ds. Żywienia i Zdrowia

Departament Bezpieczeństwa Żywności, Żywienia oraz Weterynaryjnego Zdrowia Publicznego

Istituto Superiore di Sanità (ISS - Włoski Narodowy Instytut Zdrowia)

·        Prof. Marco Francesco Mazzù

Profesor Praktyki, Marketingu,  Uniwersytet LUISS w Rzymie, Włochy

·        Prof. Simona Romani

Profesor zwyczajny zachowań konsumentów, Uniwersytet LUISS w Rzymie, Włochy

·        Prof. Krystyna Gutkowska

Dyrektor Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka

Technologia żywności i żywienia

Katedra Badań Rynku Żywności i Konsumpcji

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie

W ostatnich latach w Polsce zrealizowano wiele edukacyjnych programów podkreślających znaczenie zbilansowanej diety i zdrowego stylu życia w walce z chorobami cywilizacyjnymi. Czołowe instytucje zajmujące się profilaktyką zdrowotną przeprowadziły szereg kampanii edukujących Polaków w jaki sposób czytać etykiety produktów spożywczych i na tej podstawie stosować właściwą i zbilansowaną dietę. Te wysiłki jednak mogą zostać zaprzepaszczone, jeśli wprowadzone zostaną mylące oznaczenia żywności. Jak podkreślają eksperci, zdrowa dieta powinna być indywidualnie dobrana dla każdego człowieka, uwzględniając jego potrzeby związane z jego preferencjami żywieniowymi, wiekiem, płcią, kondycja zdrowotną, przyjmowanymi lekami i aktywnością fizyczną.

Oznakowanie żywności

Wiele badań wykazało, że wyraźne oznakowanie umieszczone z przodu opakowania może być użytecznym narzędziem promowania edukacji konsumentów i prowadzić do podejmowania odpowiedzialnych decyzji zakupowych. Edukacja poprzez dobre znakowanie powinna jednak odnosić się raczej całościowo do modelu żywienia i zachęcać przez to do stosowania zrównoważonej diety, aniżeli sugerować unikanie niektórych składników odżywczych.

Obowiązujący dziś w państwach Unii Europejskiej stan prawny przewiduje, że każda paczkowana żywność wprowadzana do obrotu w UE i przeznaczona dla konsumentów musi być opatrzona informacją o wartości odżywczej tzw. etykietą. Na rynku unijnym istnieje sześć schematów opakowania produktów, ale kilka krajów europejskich przychyla się do wprowadzenia systemu Nutri-Score jako jednolitego i obowiązującego na terenie całej UE.

System ten jednak wzbudza wiele kontrowersji wśród ekspertów. System ten opiera się na pięciostopniowej skali (od litery A – produkty najbardziej wartościowe, do E – produkty niezdrowe) oceny artykułów spożywczych pod kątem ich jakości oraz wpływu na zdrowie człowieka. Niestety, choć system jest prosty, może wprowadzać konsumentów w błąd wykluczając z diety zdrowe i wartościowe produkty. Zdaniem ekspertów Ośrodka Analiz Cegielskiego stosowanie algorytmu, na którym oparty jest system Nutri-Score prowadzi często do paradoksalnych wyników. - “Wiele wysoko przetworzonych produktów spożywczych uzyskuje często lepsze oceny niż specjały wytwarzane metodami tradycyjnymi. Przykładowo za zdrowsze uznana zostały niektóre napoje gazowane niż oliwa z oliwek. W konsekwencji kształtuje to jednostronne nawyki konsumenckie i przekłada się na dyskryminację producentów artykułów spożywczych, które zostały negatywnie ocenione” – czytamy w analizie ekspertów.

Jako alternatywę dla powyższego systemu eksperci proponują włoski system Nutrinform (tzw. baterię). W tym systemie na etykiecie produktu znajdziemy grafikę baterii, która pokazuje, w ilu procentach dany artykuł spożywczy zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na energię, kwasy tłuszczowe, kwasy tłuszczowe nasycone, cukry i sól. Pozwala to konsumentowi na samodzielną ocenę jakości i walorów produktu oraz decyzję o ewentualnym włączeniu go do codziennej diety. Jak zauważają eksperci, włoski system sprzyja tym samym kształtowaniu wysokiej świadomości konsumenckiej i nie dyskryminuje żadnego producenta żywności.

Model śródziemnomorski i tradycyjne diety jak wzorzec prowadzący do zdrowia

Zdaniem ekspertów nie ma dobrych i złych pokarmów, są tylko dobre i złe nawyki żywieniowe. Sekretem zbilansowanej diety jest właściwe zarządzanie różnorodnością i ilością spożywanych pokarmów, dlatego porcje i informacje o wartościach odżywczych odgrywają ważną rolę. Właściwe odżywianie pozwala zachować dłużej sprawność fizyczną i umysłową. W modelu śródziemnomorskim kultura żywieniowa opiera się na edukacji, a nie na zakazach.

Kiedyś uznana za najzdrowszy model żywienia dieta śródziemnomorska oraz tradycyjna dieta polska stanowią przykłady „Pozytywnego Żywienia”. Najbardziej typowe składniki tych diet, takie jak zboża - jako najbardziej charakterystyczne pokarmy i składniki (kukurydza, ryż, pszenica i owies), a także owoce, warzywa z ziemniakami, rośliny strączkowe, orzechy, oliwa z oliwek oraz inne oleje roślinne, ryby oraz nabiał, pozostają zasadniczymi składnikami każdej zrównoważonej diety. Według niektórych badań dieta śródziemnomorska i inne tradycyjne modele żywienia mogą zmniejszać ryzyko  zapadalności na choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzycę typu II.

To właśnie dieta śródziemnomorska była inspiracją dla stworzenia włoskiego modelu oznakowania żywności, a w 2018 roku zajęła pierwsze miejsce jako najzdrowsza dieta w rankingu opublikowanym na platformie internetowej U.S. News & World Report, przygotowywanym przez wybitnych ekspertów z całego świata z dziedziny medycyny i dietetyki. Jest ona również uznawana przez organizacje międzynarodowe, Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i Światową Organizację Zdrowia (WHO) za pozytywny model dla zdrowia i dobrobytu ludności. Od 2010 roku model śródziemnomorski jest również uznawany przez UNESCO za niematerialne dziedzictwo kulturowe ludzkości.

- Globalizacja w sektorze spożywczym otworzyła przed konsumentem nieskończone możliwości. Jest to pozytywna zmiana, ale kryje w sobie ryzyko ujednolicenia nawyków żywieniowych, a przez to zanikania tradycyjnych sposobów odżywiania, które przez wieki były źródłem zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi, a także ważnym elementem ich tożsamości kulturowej. Mimo wielkiej różnorodności, prawie wszystkie tradycyjne modele żywieniowe opierają się na tych samych podstawach czyli owocach, warzywach, zbożach i roślinach strączkowych. Mięso, ryby, nabiał są traktowane jako dodatek, a tłuszcze dietetyczne, takie jak oliwa z oliwek, są używane do przyprawiania potraw. Słodycze i czekolada są zaś sporadycznie jako małe przyjemności. Świetnym przykładem takiego tradycyjnego sposobu odżywiania jest dieta śródziemnomorska - uważana za jeden z najzdrowszych modeli żywienia. Włochy zajmują drugie miejsce na świecie pod względem ogólnego wskaźnika zdrowia, a trzecie miejsce pod względem długości życia i najmniejszej otyłości w obszarze OECD – powiedział Aldo Amati, Ambasador Włoch w Polsce.

Dieta śródziemnomorska i model włoski opierają się na piramidzie żywieniowej, która nie wyklucza żadnego pokarmu, ale wskazuje zalecane ilości każdego z nich, odpowiednio oznakowane na opakowaniu. Dzięki temu dieta jest tak samo zróżnicowana i przyjemna, jak i zbilansowana pod względem odżywczym. - Stosowany w regionie Morza Śródziemnego model odżywiania (dieta śródziemnomorska) jest uważany za najzdrowszy wśród naturalnych diet. Nie jest to dieta odchudzająca, ale sposób prawidłowego i zdrowego odżywiania na całe życie. Dieta śródziemnomorska chroni przed chorobami układu krążenia, w tym przed zawałem oraz nowotworami. Znajduje ona także zastosowanie w terapii nadciśnienia tętniczego – mówi lekarz Katarzyna Bukol-Krawczyk Grupa LUX MED.

Tradycja, wiedza oraz promocja zdrowego stylu życia

- Promowanie zrównoważonej diety i zdrowego stylu życia, a nie potępianie niektórych produktów spożywczych, gwarantuje lepsze wyniki w dłuższej perspektywie. Żaden składnik ani produkt nie powinien być demonizowany, ponieważ to nie tłuszcze są szkodliwe, ale ich nadmierne spożycie. Wyraźne oznakowanie z przodu opakowania może być użytecznym narzędziem promowania edukacji konsumentów i prowadzić do podejmowania odpowiedzialnych decyzji - mówi prof. Krystyna Gutkowska, Dziekan Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW.

Jako organizator tej debaty, Ambasada Włoch mocno wierzy, że zachowanie tradycyjnych sposobów odżywiania, wzmocnienie wiedzy konsumentów, a także promowanie zdrowego stylu życia stanowią fundament profilaktyki zdrowotnej. - To są podstawy "Pozytywnego Żywienia", którego celem jest poprawa nie tylko sposobu odżywiania się obywateli, ale także jakości ich życia, ponieważ zdrowe odżywianie może i musi iść w parze z przyjemnością i towarzyskością posiłków – dodał Ambasador Amati. Z tego powodu została zorganizowana otwarta i przejrzysta debata naukowa, która ma na celu wymianę pomysłów na temat zdrowych wzorców żywieniowych, zrównoważonych diet oraz walki z otyłością i chorobami niezakaźnymi, biorąc za przykład dietę śródziemnomorską, której podstawowe zasady są wspólne dla wszystkich tradycyjnych modeli żywienia.