CentrumPR.pl

Społeczeństwo » Społeczeństwo

"Gorzej być nie może?!" Czy narzekanie to kultura biadolenia?

Zobacz więcej zdjęć »

Narzekanie jest często postrzegane jako coś negatywnego, jednak w rzeczywistości może pełnić istotne funkcje psychologiczne i społeczne. W zależności od kontekstu może być destrukcyjne, ale także praktyczne, a nawet niezbędne.

Przede wszystkim stanowi ono sposób na odreagowanie emocji. W psychologii mówi się o katharsis, czyli uwolnieniu napięcia poprzez werbalizowanie frustracji. Kiedy człowiek zmaga się ze stresem, wyrażenie go w formie narzekania może przynieść ulgę i zapobiec nagromadzeniu negatywnych emocji. Osoba, która narzeka na swoją pracę, niekoniecznie jest pesymistą – może po prostu w ten sposób odreagowywać codzienne trudności, co pozwala jej lepiej radzić sobie ze stresem. Narzekanie odgrywa również istotną rolę w relacjach społecznych, ponieważ pomaga budować więzi między ludźmi. Wspólne narzekanie na trudności, takie jak korki na drodze, złe warunki pogodowe czy uciążliwe obowiązki, może działać jak swoisty rytuał społeczny, który daje poczucie wspólnoty. W codziennych interakcjach ludzie często używają narzekania jako sposobu na podtrzymanie rozmowy i okazanie wzajemnego zrozumienia. Nawet w luźnych znajomościach, na przykład między współpracownikami czy sąsiadami, narzekanie bywa elementem budowania relacji, ponieważ pokazuje, że ktoś podziela nasze doświadczenia i emocje. Poza funkcją emocjonalną i społeczną, narzekanie może być również użyteczne jako forma krytycznego myślenia. W wielu sytuacjach jest ono nie tylko wyrazem frustracji, ale także sygnałem, że coś wymaga zmiany. W organizacjach i miejscach pracy skargi pracowników często prowadzą do poprawy warunków, jeśli są konstruktywne i poparte konkretnymi argumentami. Osoby, które narzekają na niesprawiedliwość lub nieskuteczność pewnych rozwiązań, mogą inicjować działania prowadzące do ich ulepszenia. W tym kontekście narzekanie nie jest biernym marudzeniem, lecz może pełnić funkcję informacyjną i mobilizującą. Istnieje także aspekt motywacyjny narzekania, ponieważ może ono stanowić pierwszy krok do zmiany. Czasami ludzie narzekają, aby lepiej uświadomić sobie problem i znaleźć rozwiązanie. Osoba niezadowolona ze swojej kondycji fizycznej może najpierw narzekać na brak energii lub zbędne kilogramy, ale jednocześnie to narzekanie może skłonić ją do podjęcia działań, takich jak zmiana diety lub rozpoczęcie aktywności fizycznej. W ten sposób narzekanie staje się impulsem do refleksji i wprowadzenia zmian w życiu.

Zamów artykuły sponsorowane na serwisie CentrumPR.pl w kilka minut, poprzez platformę Link Buildingu np.:

Przeczytaj również

• Karty benefitowe - klucz do motywacji i satysfakcji pracowników
• Rola Cyfrowego PR w Budowaniu Reputacji Marki
• Czy rower gravelowy to dobry wybór? Kompletny przewodnik po kolarstwie
• DO-AN zostaje autoryzowanym serwisem alkomatów Promiler

• Podstawowe informacje o CentrumPR.pl

Narzekanie może być przydatnym mechanizmem psychologicznym i społecznym. Może służyć jako forma redukcji stresu, sposób na budowanie więzi z innymi ludźmi, narzędzie sygnalizowania problemów oraz impuls do podejmowania działań. Kluczowe jest jednak to, czy narzekanie prowadzi do zmiany, czy staje się jedynie nawykowym wyrażaniem niezadowolenia bez próby rozwiązania problemu. Właśnie to rozróżnienie decyduje o tym, czy narzekanie jest konstruktywne i potrzebne, czy jedynie męczące dla otoczenia i samego narzekającego.

Uczucie ulgi, gdy znajomym nie powodzi się lepiej niż nam, jest zjawiskiem, które można wyjaśnić na kilku poziomach – psychologicznym, społecznym i ewolucyjnym. Choć może się wydawać moralnie niekomfortowe, jest ono dość powszechne i wynika z mechanizmów rywalizacji, porównywania się oraz potrzeby zachowania równowagi w relacjach międzyludzkich.

1. Teoria społecznego porównania

Jednym z głównych wyjaśnień tego zjawiska jest teoria społecznego porównania, zaproponowana przez Leona Festingera. Według niej ludzie oceniają siebie, porównując się do innych, zwłaszcza w kontekstach, które są dla nich istotne. Jeśli czyjeś osiągnięcia, status społeczny czy sukces finansowy znacznie przewyższają nasze własne, może to prowadzić do frustracji lub nawet obniżenia samooceny.

W sytuacji, gdy znajomy odnosi porażkę lub przynajmniej nie osiąga więcej niż my, pojawia się ulga wynikająca z tego, że nasza pozycja w grupie społecznej nie zostaje zagrożona. To mechanizm obronny, który pomaga zachować poczucie własnej wartości i stabilność psychiczną. Nie oznacza to, że życzymy komuś źle – raczej chodzi o to, że brak czyjegoś awansu społecznego czy zawodowego zmniejsza presję, jaką sami na sobie odczuwamy.

2. Schadenfreude – przyjemność z cudzych porażek

Zjawisko to jest ściśle powiązane z niemieckim terminem „Schadenfreude”, oznaczającym radość lub satysfakcję z nieszczęścia innych. Badania psychologiczne sugerują, że Schadenfreude pojawia się najczęściej wtedy, gdy czyjeś niepowodzenie redukuje istniejącą nierówność społeczną lub obniża zagrożenie dla naszego ego.

Eksperymenty pokazują, że Schadenfreude jest silniejsze w sytuacjach, gdy:

• Postrzegamy drugą osobę jako rywala – na przykład, gdy konkurujemy o awans w pracy, a osoba, której niepowodzenie odczuwamy jako ulgę, była naszym głównym konkurentem.
• Uważamy, że ktoś nie zasługiwał na swój sukces – jeśli odnosimy wrażenie, że ktoś osiągnął coś dzięki szczęściu, znajomościom lub nieuczciwym metodom, jego porażka może być odbierana jako „przywrócenie sprawiedliwości”.
• Czujemy się niesprawiedliwie pominięci – jeżeli od dłuższego czasu staraliśmy się o coś, co innej osobie przyszło łatwo, jej niepowodzenie może przynieść ulgę, bo przestajemy odczuwać tę nierówność.

3. Ewolucyjne korzenie rywalizacji

Z ewolucyjnego punktu widzenia ludzie zawsze byli istotami społecznymi, funkcjonującymi w grupach, gdzie status i dostęp do zasobów miały kluczowe znaczenie. Jeśli ktoś z naszego otoczenia zaczynał odnosić większe sukcesy, mogło to oznaczać dla nas mniejsze szanse na dostęp do jedzenia, partnerów czy ochrony. Choć dzisiejsze społeczeństwa są znacznie bardziej złożone, mechanizmy te wciąż funkcjonują na nieświadomym poziomie.

Współczesne badania nad rywalizacją pokazują, że ludzie wolą mniejsze, ale bardziej sprawiedliwe nagrody od większych nagród, które oznaczałyby dużą nierówność w grupie. Innymi słowy, częściej jesteśmy skłonni zaakceptować własny brak awansu, jeśli nikt inny także go nie otrzymuje, niż gdybyśmy mieli patrzeć na sukcesy innych, pozostając w tyle.

4. Mechanizmy obronne i psychologiczne uzasadnienia

Odczuwanie ulgi w takich sytuacjach często jest formą redukcji dysonansu poznawczego – mechanizmu, który pozwala nam dopasować nasze myśli i emocje do rzeczywistości, aby uniknąć psychicznego dyskomfortu. Jeśli czujemy się gorsi w jakiejś dziedzinie, ale jednocześnie widzimy, że inni także nie radzą sobie lepiej, pozwala nam to zachować wewnętrzny spokój i uniknąć poczucia przegranej.

Można także spojrzeć na to zjawisko jako na sposób na ochronę własnej tożsamości i stabilności emocjonalnej. Jeśli odczuwamy presję sukcesu, ale widzimy, że inni także nie spełniają tych wysokich standardów, może to działać uspokajająco i sprawiać, że przestajemy czuć się gorzej na tle innych.

5. Jak radzić sobie z takimi uczuciami?

Choć opisywane uczucie jest naturalne, warto zastanowić się, czy nie wpływa ono negatywnie na nasze relacje lub sposób myślenia. Kluczowe jest uświadomienie sobie, że sukcesy innych nie muszą oznaczać naszej porażki. Można spróbować przekształcić to uczucie w motywację do własnego rozwoju lub spojrzeć na sukcesy znajomych jako inspirację, a nie zagrożenie.

Warto także rozwijać postawę współczucia i empatii, ponieważ osoby, które potrafią cieszyć się sukcesami innych i traktować je jako motywację, zazwyczaj są bardziej zadowolone ze swojego życia i odczuwają mniejszy stres. Świadomość, że nasze reakcje mają ewolucyjne i społeczne podłoże, może pomóc w ich lepszym zrozumieniu i, jeśli to konieczne, świadomej zmianie perspektywy.

Odczuwanie ulgi, gdy znajomi nie odnoszą większych sukcesów niż my, jest naturalnym zjawiskiem wynikającym z mechanizmów porównywania się, rywalizacji oraz potrzeby stabilności emocjonalnej. Kluczowe jest jednak to, jak sobie z tym radzimy – czy pozwalamy, by wpływało to negatywnie na nasze relacje i poczucie własnej wartości, czy potrafimy świadomie przekształcić te emocje w coś pozytywnego.

Źródło fotografii: pexels.com
Licencja: https://www.pexels.com/photo-license/